Nad morzem

Kołobrzeg

24 May 2012r.

WYBRZEŻE KOŁOBRZESKIE KRAJOBRAZ WYBRZEŻA na wschód od wyspy Wolin aż poza Kołobrzeg składa się z dwu typów na przemian się powtarzających: brzegu stromego i brzegu płaskiego. Zaraz na wschód od Dziwnówka zaczyna się brzeg stromy, gdzie płyta złożona z glin lodowcowych podchodzi do samego morza i opada urwistą ścianą wysokości 10 — 15 metrów. Podłoże tej płyty jest margliste. Tu i ówdzie w pobliżu plaży rozciągają się osady rzeczne lub jeziorne w postaci piasków, iłów i namułów. Tu i ówdzie jeziorka i wklęśnięcia, wiele wałów piaszczystych i dolinek bez płynących wód. Taki krajobraz ciągnie' się wzdłuż morza aż po wieś Niechorze. Idąc plażą na wschód, można zauważyć w wielu punktach zniszczenia spowodowane obsunięciem się stromych ścian, podmytych przez kipiel morską w czasie burz zimowych. Plaża w wielu miejscach kamienista lub pełna zwalisk gliniastych i szutrowisk rzecznych, wynoszonych z bocznych dolinek. Tu i tam utworzyły się rozległe plaże drobnoziarniste, powstały wspaniale zorganizowane i uroczo położone kąpieliska morskie, jak Pobierowo, Rewal i Niechorze. Miejscowości znajdują się na stromym brzegu piaszczystym, a na plażę schodzi się po schodach około 20 — 30 metrów w dół. Zaraz za Niechorzem krajobraz zmienia się raptownie, strome brzegi cofają się w głąb lądu, a wzdłuż morza aż po ujście Parsęty ciągną się wyniosłe wydmy piaszczyste. Płyną tędy liczne rzeczki o bardzo bystrym spadku, wijące się po nizinie a wypływające z krainy pojeziernej, położonej bardziej na południe. Rzeczki te, jak Rega i Parsęta, przynoszą mnóstwo osadów w postaci piasków i iłów, składając je warstwami w dwóch miejscach: na pograniczu wyżyny pojeziernej i niziny, gdzie tworzą się stożki napływowe i delty, oraz przy samym ujściu do morza już na terenie wydm nadbrzeżnych. Plaża na tym odcinku jest rozległa, drobnoziarnista, o kilku wałach wydm nadbrzeżnych. Poza wydmami liczne jeziora nadbrzeżne w postaci szczątkowej po dawnych zatokach morskich i zalewach, otoczone bagnami i torfowiskami pozostałymi tam, gdzie niegdyś jeszcze szumiały fale morskie, a ciągnącymi się aż do zalesionych wzgórz moren czołowych lodowca, poprzeżynanych dolinami Regi, Parsęty i innych rzek. Odcinek wybrzeża Kołobrzeg — Ustronie Morskie jest znowu stromym wybrzeżem wyżyny opadającej wprost ku morzu bez wyraźnej krawędzi czy ściany, jak pod Rewalem i Niechorzem. Tutaj też mamy kilka wiosek rybackich i kąpielisk, do których zaliczyć należy: Mrzeżyno, Grzybowo, Rogowo, Kołobrzeg i Ustronie Morskie. 1. POBIEROWO. Kąpielisko położone w powiecie kamieńskim w odległości 15 km od Kamienia a 5 km od stacji kolejki wąskotorowej Trzęsacz, idącej z Trzebiatowa do Karwie. Wieś leży na wysokim brzegu piaszczystym wśród lasu sosnowego. Dojazd ze stacji kolejowej w Kamieniu autobusem PKS (do każdego pociągu) lub piechotą z Trzę-sacza 5 km. Znajduje się tu na przestrzeni 7,2 km lasu, wzdłuż alei leśnych, na ogrodzonych działkach 530 domków murowanych i drewnianych, przeznaczonych przez Fundusz Wczasów Pracowniczych na wczasy rodzinne. Obecnie następuje dalsza rozbudowa kąpieliska, remontuje się uszkodzone domki i buduje nowe. Wiele kolonii letnich i obozów dla młodzieży w lesie poza wydmami, kilka pensjonatów Zarządu Uzdrowiska, restauracje, kawiarnie, bary i sklepy. Poczta, elektryczność, wodociągi na miejscu. Co roku przybywa tu około 2.000 wczasowiczów i gości. Informacji udziela Państwowe Kierownictwo Kąpieliska Pobierowo, pow. Kamień oraz Fundusz Wczasów Pracowniczych w Warszawie. Idąc stąd drogą leśną w kierunku wschodnim w ciągu niecałej godziny dochodzimy do miejscowości 2. PUSTKOWO. Jest to kąpielisko nieduże, położone na skraju lasu wysokopiennego, w pobliżu wydm nadmorskich. Do plaży około 1 km. Pokoje do wynajęcia w domach mieszkańców. Stąd jeszcze 1 km do wsi: 3. TRZESACZ. Kąpielisko położone na urwistym brzegu morskim. Tu również można zamieszkać prywatnie. We wsi rozwinięte rolnictwo. Majątek w rękach państwa. Dawniej mieszkali tu też rybacy. Stacja kolejki wąskotorowej z Trzebiatowa na miejscu (2 pociągi dziennie, 23 km vy 1 godziny). Kąpielisko morskie mimo przykrego nieco 131 schodzenia na plażą po stromym brzegu rozwija się z każdym rokiem. Trzęsacz posiada niezwykłą atrakcję turystyczną, jakiej nie ma żadna inna miejscowość na całym wybrzeżu, mianowicie ruiny kościoła wznoszące się na przepaścistym urwisku nad falami morskimi, podcinającymi gliniasty brzeg. Do dziś zachowały się jedynie południowa ściana i część absydy. Kościół pochodzi z XIII w. i znajdował się dawniej w środku wsi, w odległości 1.800 metrów od morza. Powoli i stopniowo morze podcinało stromy brzeg. Domy i sady, pola i ogrody waliły się w przepaść morską. W r. 1750 kościół znajdował się jeszcze około 58 metrów od przepaści, w r. 1820 tylko 12 metrów, a wreszcie w r. 1885 stanął bezpośrednio nad przepaścią. Od r. 1901 datują się stopniowo, katastrofalne zsuwania się poszczególnych części budowli. W r. 1831 musiano opróżnić najbliższe kościołowi domy dawnej wsi HOFF. Oto skutki niszczącej działalności żywiołu morskiego. W czasie burz zimowych silne uderzenia kipieli wodnej rozbijają się o strome ściany wybrzeża i kruszą wszystko na drobny miał, a prąd morski unosi go na wschód do ławicy podmorskiej, zwanej „Słupską". Proces ten nie skończył się jeszcze. Wybrzeże nadal będzie się cofało na całym tym odcinku. W odległości 2 km na wschód od Trzęsacza znajduje się następne kąpielisko- morskie, mianowicie: 4. REWAL skromnie, ale gustownie urządzone, 18 km na wschód od Dziwnowa, a 22 km na zachód od Trzebiatowa. Stacja kolejki wąskotorowej na miejscu. Miejscowość leży na skraju lasu sosnowego. Mimo trudności komunikacyjnych kąpielisko- było "znane już przed stu laty. Elektryka i wodociągi odbudowane i czynne. W lecie r. 1946 czynne były też 3 pensjonaty na 120 osób. Dziś Zarząd Uzdrowiska utrzymuje 19 pensjonatów i 17 domów wczasowych. Poza tym w lesie przyległym znajduje się około 30 will. Około 100 pokoi do wynajęcia we wsi. Hotel i restauracja „Ustronie" czynne są przez cały rok. W sezonie koncerty w parku zdrojowym. Na stromym brzegu wzdłuż plaży cienista promenada. Rewal nadaje się na wczasy dla dzieci i młodzieży. We wsi osiedliło się kilku rybaków. Poczta na miejscu. 12 5. SLIWIN. Małe kąpielisko morskie i osiedle położone w odległości 1,5 km na wschód od Rewalu. Do plaży 1 km przez pola. Duże lasy w sąsiedztwie. Nadaje się głównie na kolonie i obozy dla młodzieży. Domy i wille rozrzucone na dużym obszarze między wsią a morzem. Na plażę schodzi się po stromym urwisku około 20 metrów w dół. Stacja kolejki wąskotorowej z Trzebiatowa na miejscu. Znajduje się tu duża ilość domów wypoczynkowych należących do Ministerstwa Kultury i Sztuki oraz do Ministerstwa Oświaty. 6. NIECHORZE. Duże kąpielisko morskie połoożne na wysokim brzegu morskim w odległości 17 km od Trzebiatowa i 23 km na wschód od Dziwnowa. Stacja kolejki wąskotorowej na miejscu. Jest to duża wieś dobrze zagospodarowana i przygotowana w sezonie na przyjęcie kilku tysięcy letników. Do wsi przytyka ze wschodu dzielnica złożona z około 200 domów murowanych, dotychczas jeszcze niezupełnie wyzyskanych na wczasy, bo trzeba dużego remontu. Hotel Kaszubski, domy wczasowe „Bałtyk", „Zacisze", „Podhale", „Marysia", „Łowiczanka", „Warszawianka" i inne. Państwowy Zarząd Uzdrowisk posiada tu domy lecznicze, 47 domów wczasowych. 2 domy dziecka, 19 młodzieżowych, razem około 60 will zajętych. We wsi w sezonie do wynajęcia wiele pokoi i obiektów kolonijnych. Odbudowany został i dziś jest czynny nowoczesny zakład kąpieli ciepłych z wody morskiej. Wspomniane dwa domy dziecka są to duże sanatoria (około 200 miejsc). Już za czasów niemieckich stwierdzono, że dzieci chorowite i słabe tutaj leczone wkrótce przychodzą do zupełnego zdrowia i nabierają sił i energii życiowej. We wsi elektryczność, wodociągi, poczta, restauracje, sklepy. Ulice są brukowane. Chłonność kąpieliska wynosi przynajmniej 3.000 dzieci. Niechorze posiada 300 stałych mieszkańców. Osiedleńcy przybyli tu z rozmaitych stron Polski. Miejscowość robi bardzo miłe wrażenie i posiada wielkie walory turystyczne. Wille są rozrzucone i umieszczone przeważnie w lesie. Na wycieczki przybrzeżne i na Jeziorze Nichorzewskim są do wynajęcia motorówki, kajaki i zwykłe łódki. Ziemia tu jest twarda, gliniasta i ciężka do obrobienia, ale wydajność jej jest wysoka. Ogrodnictwo rozwinięte. 51"- Każde gospodarstwo w Niechorzu ma swój ogród warzywny. Hodowla zwierząt domowych zniszczona przez wojnę dźwiga się z upadku. We wschodniej części Niechorza znajduje się piękny naturalny park, przechodzący dalej w las sosnowy długości do 7 km, ciągnący się wzdłuż wydm nadmorskich. Do osobliwo -ści wsi należy kurna chata licząca ponad: sito lat. Na stromym brzegu w sąsiedztwie wsi od strony zachodniej wznosi się latarnia morska 50 metrów wysokości, skąd rozległy widok na całą okolicę. W tym miejscu morze dawniej obrywało brzeg i latarni groziło zawalenie, dlatego na plaży pobudowano z pali ostrogi biegnące w głąb morza, aby załamywać fale morskie i niweczyć ich siłę. Między morzem a płytkim i zarośniętym Jeziorem Nie-chorzewlskim rozpościerają się ogromne wydmy, dochodzące do S9 metrów wysokości (np. wydma Królewska, jedna z najwyższych ma całym Wybrzeżu). Z jeziora wypływa strumyk wpadający w pobliżu do morza. Obok lais z torfowiskami i bagnami, na których rosną rzadkie rośliny z rodziny stor-^zykow-atych. Ze świata zwierząt żyją tu: żmija morska żywiąca się rybami, czarny bocian, czarny łabędź, dzikie kaczki i gęsi i inne. Przyrodnicy mają w Niechorzu wielkie pole do badań nad florą i fauną. 7. POGORZELICA. Kąpielisko morskie i mała wioska rybacka położona w odległości 3 km od Niechorza na drodze do Trzebiatowa. Stacja kolejki wąskotorowej na miejscu. Liczy mieszkańców zaledwie 160, domów tylko 50. Wille letniskowe zamieszkałe w lecie ciągną siię przy alei idącej ze wsi do morza. Hotele i domy zniszczone w czasie działań wojennych są w odbudowie. Miejscowość jest pięknie położona wśród lasu sosnowego i warto obecnie przywrócić ją do dawnego stsmu. Nadaje się na organizowanie kolonii młodzieżowych i obozów. Wycieczki Wycieczki z powyższych kąpielisk położonych wzdłuż kopiejki wąskotorowej kierują się głównie do Trzebiatowa, Gry_ fic i Kołobrzegu, celem zobaczenia tamtejszych zabytków 52 historycziiych, oraz plażą wzdłuż morza do innych miejscowości nadmorskich.